getekend woord uit tekst tekening Vertrouwen Verbeeld
Na 2 weken élke dag tekenen, onderzoeken en naar binnen kijken, merk ik óók zelf weer hóe belangrijk het is om met een onderwerp echt intrinsiek tijd door te brengen!
Hier in Caylus ligt er niet elke dag het FD op mijn deurmat. Geen kranten dus. Mijn Frans is te mager om discussies op de radio te volgen, en om nou elke dag mijn laptop open te klappen voor een digitale krant......
Verstoken van elke vorm van media over de waan van de dag kan ik me goed richten op contact maken met mijn eigen verhouding tot die zo noodzakelijke discussie over de financiële malaise.
Zo'n 10 keer zat ik in 2009 om de tafel met allerhande hoge meneren en dames die op verschillende manieren nauw waren betrokken bij de financiële wereld. Over vertrouwen ging het. En of kunstenaars een rol konden spelen in het herladen van het begrip vertrouwen en de discussie en aanpak van die vermaledijde financiële crisis.
Na een dik half jaar van praten werd het voor mij tijd om terug te keren naar mijn eigen metier: beeld. En daarvoor had ik afstand nodig. Echte afstand. En toen was daar een residency in DRAWinternational. (Enfin, in mijn allereerste blogpost van dec 2009 staat hierover alles)
Inmiddels werk ik hier op 2 niveaus met al datgene wat me werd aangereikt in die gesprekken. Landschappen als een metaforische frame of mind, een gemoedstoestand is sinds lang een belangrijk thema in mijn werk.
De tekst tekeningen waar ik nu aan werk komen voort uit wat me zo opviel in de gesprekken. Het was opvallend hoezeer men zocht naar nieuwe antwoorden, terwijl er tegelijkertijd amper tijd werd genomen om de vragen ( die er toe doen) te formuleren. Men zocht, zoekt zo wanhopig naar houvast. En dan vooral naar een houvast in de vorm van nieuwe regels. Nóg mee regels...
En, ook zo opvallend, men zocht naar oplossingen búiten henzelf om. Alsof de oplossing in het systeem buiten hen ligt. Maar;.... de bankiers, de managers, de directeuren, de adviseurs, de consument zíjn het systeem!
Mij helpt het om in het geval van dit soort abstracte discussies, want dat beleven ze voor mij, abstracties, de mensen erachter waren wel echt, maar door het onvermogen van betrokkenen om de zaken te concretiseren naar een menselijke schaal bleef het voor mij toch vaak een heel ingedikt, verkrampt en totaal abstract geheel, het onderwerp beter vast te kunnen pakken als ik er een heel ander beeldverhaal bij verzin. Een metafoor, die kan fungeren als een soort symbool.
Het fijne van symbolen is dat ze als een soort gemeenplaats fungeren. Vanuit een gezamenlijk referentiepunt kan een ieder zijn of haar eigen beeldassociaties toevoegen waardoor een metafoor alleen maar rijker geladen wordt!
Zoals ik eerder in het Vertrouwen Project al schreef is een deel van mijn eerdere werk ontstaan vanuit mijn behoefte te vertragen, door de knieën te gaan en lager te gaan kijken dan waar het oog in eerste instantie op blijft rusten. In mijn tekeningen gebruik ik planten als metaforen. Ik haal ik naar boven wat vaak juist onder de grond zit, wortelstokken, zaaddozen, knollen. Al tekenend wil ik heel goed juist naar details kíjken. Lángzaam kijkend, de blik vertragen. Determineren, uitpluizen en je toch steeds opnieuw blijven verwonderen.
In de botanicus Leonhart Fuchs ( De Historia Stirpium, 1542) herken ik zo’n langzame kijker. Zijn botanische speurtochten naar het wezen van groei gebruik ik als metafoor voor de noodzaak je te blijven verwonderen door bijvoorbeeld zoiets (ogenschijnlijks) onbenulligs als een wortelstelsel. Het geduld van zo'n botanicus, of de noodzaak voor een kweker om door te dringen tot de essentie van een plant alvorens het vervolgens echt tot bloei te brengen is voor mij de metafoor die me helpt grip te krijgen op de discussie rondom het herladen van vertrouwen.
De discussie komt steeds terug op groei. Men móet groeien. Volgens mij zou het veel meer over bloei moeten gaan. Iedereen doet min of meer hetzelfde, maar iedereen is volgens alle ronkende advertenties toch uniek.
Maar wát maakt die of die instantie dan zo uniek? En waarom levert men maar steeds niet bewijs daarvan wat overtuigt!
Tenslotte: pas als een plant tot bloei komt zie je de unieke kenmerken van zo'n plant en kun je het bewonderen om haar bijzondere eigen merites.
Zoals ik het zie zijn banken, bankiers kwekers. En zijn hun handelingen te vergelijken met datgene wat een goede kweker doet om zijn product, de plant, op een duurzame manier tot wasdom te laten komen.
De tekst die me dat inzicht gaf kwam uit een oud handboek voor het kweken van orchideeën
Wát maakt een financiële instelling anders, betrouwbaar, geloofwaardig. Kortom écht!
Dat zijn de mensen lijkt me. Mensen, medewerkers die intrinsiek durven gaan voor het kweken van die éne, unieke orchidee. Niet met liters artificiële kunstmest, niet met allerlei kruisingen tussen hybride planten, maar die aandacht hebben voor datgene wat de ene plant van de andere onderscheid. Die tijd doorbrengt met observeren, die niet uit is op een quick fix, maar oog heeft voor details en de langere termijn. Die anders dúrft te zijn omdat ie weet wat er nodig is om niet alleen iets te laten groeien, maar vooral ook die weet hoe iets tot bloei te laten komen zodat er zaad kan worden gevormd ( het goede voorbeeld) op een verantwoorde manier.
Zoals ik al eerder aangaf ben ik niet op zoek naar een directe afbeelding van de plant zelf. Ik ben niet zozeer gefascineerd naar het schone van een plant, als wel naar de handelingen die eraan vooraf gaan om iets tot wasdom te laten komen. In plaats van allerlei kunst boeken is er een stapel kwekers handleidingen mee naar Frankrijk.
Ik lees ze als ware het manifesten, richtlijnen voor wenselijk gedrag. En dat is precies zoals ik ze nu ook inzet. Ik vertaal ze in tekeningen die teksten zijn. Zoals altijd is de context belangrijk voor hoe je een situatie "leest".
In het project Vertrouwen Verbeeld miste ik zelfreflectie en vooral ook tijd doorbrengen met vragen en bevragen. Doordat ik de teksten letter voor letter teken, breng ik tijd met ze door. Schetsend, maar nooit gummend. Laten zien dat de handeling van het zoeken naar een juiste lijn er eentje is die constant oefening vraagt.
In plaats van zwarte letters op een wit vlak, keer ik het om. De letter is wit, on-ingekleurd, de omgeving grijs in evenveel nuances. Toch is elke tekening steeds getekend met slechts in soort potlood. Een 4B, een F, een HB een 6B of 9B, maar steeds verschillend ingezet. Het is de handeling die de nuance bepaald.
Tussen de regels door gebeurt van alles. Tenminste als je die wilt lezen. Je kan inzoomen op een detail, maar je ook richten op het geheel. Níks is per ongeluk. Elk krasje, vlekje zit er vanwege de handeling en de tijd die ik doorbreng met de tekening. Verder is er geen franje, geen decoratie. Het gaat om de handeling en de betekenis van de tekst. Groter dan een A4, groter dan waarop normaal wordt gecommuniceerd, anders, maar tegelijk herkenbaar.
een tekst die in deze tijd zó gemaild, gefaxt, gescant, gekopieerd kan worden, is letter voor letter, streepje voor streepje opnieuw betekend.
Opdat de blik vertraagd wordt en het geschrevene bevraagd kan worden. En hopelijk de discussie opnieuw gevoed kan worden vanuit een ander perspectief!
Geen opmerkingen:
Een reactie posten